سوالات درس به درس زبان فارسی

درس اول

۱- عبارت زیر را با کلمه‌ی مناسب تکمیل کنید . « زبان یکی از جنبه‌های ...... وجود انسان است »

2- یکی از جنبه های راز آمیز وجود انسان را نام ببرید .

3- چرا استفاده از زبان بسیار آسان است ؟ 

4- عبارت زیر را با کلمه های مناسب تکمیل کنید «یکی از دشواریهای شناخت زبان .... و ..... بیش از حد آن است .»

5- چرا شناخت زبان دشوار است

6- چرا زبان پیچیدگی دارد ؟

7- اگر انسان از زبان بی‌بهره بود چه اتفاق می افتاد ؟

8- آیا دشواری شناخت زبان تنها ناشی از پیچیدگی و گستردگی بیش از حد آن است ؟

9- سه کلمه بنویسید که وجود خارجی ندارند اما چون در زبان ما بکار رفته‌اند ، برای آنها بیرون از ذهن خود قایل به وجود خارجی شده‌ایم .

10- چرا زبان را باید آموخت و شناخت با مثالی توضیح دهید .

11- شناخت زبان به چه چیزهایی نیاز دارد ؟

۱۲-زبان چیست ؟

13- زبان را در عبارتی کوتاه تعریف کنید .

14- چرا پیش از آن که کلمه‌ی (کیوی ) در زبان فارسی پیدا شود ، بود و نبود این میوه برای فارسی زبانان یکسان بود ؟

15- مقصود از ارتباط زبانی چیست ؟

16- منظور از نظام در تعریف زبان چیست ؟

17- اجزای سازنده‌ی زبان در درجه‌ی اول چیست

18- عبارت زیر را با کلمات مناسب تکمیل کنید.

الف – نشانه‌ی هر ..... است که ..... داشته باشد .

ب – انتقال پیام در ارتباط زبانی معمولا در قالب ..... صورت می گیرد .

19- چرا می توان هر جمله را نمونه‌ای کوچک از نظام بزرگ زبان دانست ؟

20- ارکان اصلی تعریف زبان را بنویسید .

21- جمله چیست ؟

22- با ذکر دو مثال قابلیت‌های زبان را در زندگی روزمره بنویسید .

23- آیا شناخت زبان با توانایی استفاده از ان یکی است ؟

24- در جمله‌ی ( عید شما مبارک  ) چرا هر یک از اجزای آن را یک نشانه می نامیم

 درس دوم

1-- هر جمله چند قسمت دارد ؟ با ذکر مثال بیان کنید .

2- در جمله‌ی زیر نهاد و گزاره را مشخص کنید .

« زنبور عسل شیره‌ی بهترین گلها را می‌مکد . »

3- نهاد کلمه یا گروهی از کلمات است که .... می دهیم .

4- صاحب خبر همان ..... است .

5- چرا ( شناسه ) نهاد پیوسته ‌ی جمله است ؟ با ذکر مثال توضیح دهید .

6- شناسه‌ی فعل معمولا در .... با نهاد مطابقت دارد.

7-هر گاه نهاد ، کلمه‌ی ( من ) باشد شناسه‌ی فعل ( .... ) است .

8- هر گاه ، کلمه‌ی (ما ) باشد شناسه‌ی فعل (.... ) است .

9- هر گاه نهاد ، کلمه‌ی ( شما ) باشد شناسه‌ی فعل ( .... ) است .

10- نشانه‌ی فعل چیست ؟

11- با ذکر دو دلیل نهادجمله‌ی زیر را تشخیص دهید .  «دانش آموز وارد کلاس شد . »

12-راه تشخیص نهاد چیست ؟

13-هسته‌ی گزاره ... است .

14-نهاد اگر محذوف باشد با علامت (..... ) نشان می دهیم .

15-در جمله‌ی زیر نهاد و گزاره را تعیین کنید . « علمای بزرگ دایم در لشگرگاه رفت و آمد داشتند . »

16-برای گزاره‌ی زیر نهاد مناسب بنویسید . «..... بر ضد ضحاک ستمگر قیام کرد . »

17-برای نهاد زیر گزاره‌ی مناسب بنویسید . « گلستان سعدی ..... »

18-زبان چگونه پدیده‌ای است ؟ ( یک سطر توضیح دهید . )

19-واژه‌های زیر  را به طور مناسب در جمله‌ی نمونه جانشین سازی کنید و تغییرات لازم را انجام دهید .

                                                                               جمله

                                                           نهاد                                  گزاره

                                              عقابها                                  بر ستیغ کوه آشیانه می سازند

                                              پرنده

                                                                           جمله

                                                      نهاد                                  گزاره

                                                   پیرمرد                        کودکان را به خانه رساند

                                                                                    کودک را                           

                                                    شما

20-نمودار جمله‌ی « انسان آگاه وظیفه‌اش را به خوبی انجام می دهد » را رسم کنید .

21-چرا جمله‌ی زیر نادرست است ؟ توضیح دهید و صحیح آن را بنویسید .                                                                      

« پروین اعتصامی شاعره‌ی متعهد و برجسته‌ی ایران است »

 درس سوم

1-برای تبدیل جمله‌های گفتاری به جمله‌های نوشتاری چه مواردی را باید توجه کرد ؟

2-در نوشتن باید به اصل .... و ..... توجه کنیم .

3-برای تقویت مهارت نویسندگی چه راه هایی وجود دارد ؟ ( 4 مورد )

4-برای خیال انگیز کردن نوشته ، مؤثرترین شیوه کدام است ؟

5-هر گاه بخواهیم چیزی را توصیف کنیم باید به چه خصوصیات آن توجه کنیم ؟

6-یک صحنه یا منظره را چگونه توصیف کنیم ؟

7-برای توصیف حالات روحی افراد به کدام ویژگی باید توجه شود ؟

8-برای توصیف وضع ظاهری افراد کدام ویژگیهای فرد را باید در نظر بگیریم ؟

9-انواع نامه‌ها را بر حسب نوع نگارش و گیرنده‌ی آن نام ببرید .

10-کدام یک از گروههای زیر از نظر املاء درست است ؟ چرا ؟

الف : رای ، سائل ، جزء                   ب : رای ، سائل ، جزء

11-عبارت زیر را از زبان گفتاری به زبان نوشتاری بنویسید «فردا صب زود ، خارکش به جای این که به صحرا بره ، رف به قصر حاکم ، به قصر که رسید متوجه شد اشرفیا نیس .»

12-چرا در ترکیب «منشاء حیات » گذاشتن نشانه‌ی (-) کسره درست است ؟

13-متن زیر را اصلاح کنید .« خانم سعیدی لیسانسیه‌ی زبان و ادبیات فارسی است . وی درباره‌ی دیوان پروین اعتصامی شاعره‌ی مشهور ایران مطالبی را بیان کرد .»

14-شرح حال پنجره‌ی کلاس را از زبان خودش بنویسید . (4 سطر )

 درس چهارم

1- اجزای جمله‌های زیر را مشخص کنید .

الف : هوا روشن شد .          

ب: دوستان ما خواهند آمد.    

 ج : مشرکان بتها را می پرستیدند.

 د : فردوسی بیشتر داستان های شاهنامه را از روایت‌های پهلوی گرفته است .

2- گروه اسمی که پس از حرف اضافه بیاید چه نامیده می شود ؟

3- در جمله ی «حسن به پدرش می نازد » گزاره از چه اجزایی تشکیل شده است بنویسید .

4- به  جمله ی « مشرکان بتها را می‌پرستیدند»یک گروه قیدی بیفزایید .

5-  مسند را در جمله‌ی « ایران سرزمین دلیران است.»مشخص کنید .

6- کلمه یا گروهی از کلمات که به فعل اسنادی نیاز دارند چه نامیده می شوند ؟

7- نشانه‌ی مفعول چیست ؟

8- کلمات زیررا با املای مناسب‌تر آن ها با خط تحریری بنویسید .

سؤال                مسائل                      نئون                         لؤلؤ

9- مفعول را در جمله‌ی زیر مشخص کنید .

«رستم پس از شکار، رخش را رها کرد»

10- در نموداری اجزای جمله‌ی زیر را مشخص کنید . « زندگی چیست ؟ »

11- (( را )) نشانه‌ی کدام جزء جمله است ؟

 درس پنجم

1- ویرایش یا ویراستاری را تعریف کنید .

2- چرا هر نوشته‌ای باید ویراستاری شود ؟

3- ویراستار به چه کسی می گویند ؟

4- انواع ویرایش را نام ببرید .

5- «بررسی ظاهری و نظم و ترتیب بخشیدن به اثر »مربوط به کدام یک از انواع ویرایش است . نام ببرید .

۶- « بررسی جنبه‌ی علمی یا تخصصی یک اثر » مربوط به کدام یک از انواع ویرایش است ؟ نام ببرید .

۷-« بررسی جنبه‌های دستوری و نگارش و املایی »مربوط به کدام یک از انواع و.یرایش است نام ببرید .

8- بند ( پاراگراف ) چیست ؟

9- برای هر یک از موارد زیر چه نشانه‌ی نگارشی استفاده می شود ؟

1- بعد از منادا  

2- برای جدا کردن عبارت و جمله‌ی معترضه     

3- قبل از نقل قول

4-  برای جدا کردن روز ، ماه و سال

10- برای هر یک از موارد زیر چه نشانه‌ی نگارشی استفاده می شود ؟

1- در پایان جمله‌های خبری      

۲- برای نشان دادن افتادگی کلمه یا کلماتی از یک نسخه‌ی خطی

3- برای بر شمردن اجزای یک چیز

 4- بین لغت و معنای آن          

 5- برای توضیح یک کلمه در پاورقی

 6- برای دستورهای اجرایی در نمایش‌نامه

11- جمله‌ی زیر را می توان با کمک علایم نگارشی دو گونه خواند هر دو گونه‌ی آن را بنویسید .

« بخشایش لازم نیست اعدامش کنید»

12-در هر یک از عبات‌های زیر نشانه‌های نگارشی مناسب به کار برید .

الف : عوامل مهم تربیت عبارتند از خانواده ، مدرسه ، معلم و                     

ب : گاندی در حالی به وطن بازگشت 1917 که شهرت خاص و عام یافته بود .

 درس ششم

1- یکی از شگفتی‌های زبان انسان این است که هر چند نظام یگانه‌ای است ، شکل های بسیار متنوعی به خود می گیرد . با ذکر مثال توضیح دهید .

2- تفاوت زبان‌های انسانی با زبان پدیده‌های دیگر چیست ؟

3- ویژگیهای ذاتی زبان انسان را نام ببرید . (3 مورد )

4- منظور از دوساختی بودن  زبان انسان چیست ؟ با ذکر مثال .

5- ساخت‌های معنی دار که از ترکیب صداهای بی معنی هستند چه نامیده می‌شوند ؟

6- نشانه و جمله را با ذکر مثال توضیح دهید .

7- مهمترین ویژگی زبان انسانی چیست ؟0

8- جمله‌های نا  محدود را به کمک کدام ویژگی زبان می سازیم ؟

9- منظور از ویژگی ( زایایی )زبان انسان چیست ؟

10- منظور از ویژگی ( نابجایی ) زبان انسان چیست ؟

11- شکل‌های مختلف یک زبان را نام ببرید . (3 مورد )

12- تفاوت معنایی کلمه‌ی زبان را در نمونه‌های زیر بیان کنید .

خوراک زبان   ، زبان رنگها ، زبان فارسی ، زبان پرندگان

13- لهجه چیست ؟ با ذکر مثال توضیح دهید .

14- گویش چیست  ؟ با ذکر مثال توضیح دهید .

15- گویش‌های هر زبان معمولا به چهار دسته تقسیم می‌شوند نام ببرید .

16- چه عواملی موجب تغییر و تحول زبان انسانی می‌شود .

17- فرق لهجه و گویش چیست ؟

18- هر یک از گویش‌های زیر مربوط به کدام گروه گویشی است ؟

1- گویشی که به ناحیه‌ای تعلق دارد .        

 2- گویشی که متعلق به طبقه یا قشر اجتماعی خاصی است

19- سخن گفتن درباره‌ی « آدم برفی »مربوط به کدام ویژگی زبان انسانی است ؟

20- با کدام ویژگی زبان می توانیم درباره‌ی چیزهایی که اکنون وجود ندارند سخن بگوییم .

21- دو ساختی بودن زبان چه فایده‌ای دارد ؟

22- برای هر یک از ویژگی‌های زایایی و نا به جایی زبان دو مثال بنویسید .

 درس هفتم

1- «تقریر » به چه معناست ؟ املای تقریری چیست ؟

2- چهار مورد از فواید درس املا را بنویسید .

3- مهارت های املای تقریری را بنویسید .

4- مهارت‌های ( گوش کردن ، بیان کردن ، نوشتن ، خواندن ) را به چه وسیله‌ای می‌توانیم به دست آوریم .

5- کدام یک از واژه های زیر نادرست است ؟

الف : گزارشات      ب : معلومات           ج: پیشنهادات           د: احساسات

6- کدام یک از دو جمله‌ی زیر درست است چرا ؟

الف : نوع بیماری پس از تحقیقات و آزمایش های متعدد شناخته شد .

ب : نوع بیماری پس از تحقیقات و آزمایشات متعدد شناخته شد .

 درس هشتم

ا-شخص ، زمان و نوع افعال زیر را مشخص کنید: خورده باشیم – گفته اید- می شناختم – خواهند پذیرفت – بخوانی – دارد می شنود- پخته باشی                                                         

2- بن ماضی ومضارع این افعال را مشخص کنید: نقل می کنند- گردآورد- نوشته شده است- می شود

بخواهیم – نمی دهد – نباشد- بازمی گویند.        انتخابی                                                     

3- ساخت اول شخص مفرد را درهشت زمان ازمصدر " نهادن" بنویسید. ( ماضی ساده ، استمراری

بعید،التزامی ،نقلی مضارع اخباری ، التزامی،آینده)                                                 

4-ساخت دوم شخص مفرد را در هشت زمان از مصدر " ساختن " بنویسید.                       

5- ساخت سوم شخص مفرد را در هشت زمان از مصدر" دیدن " بنویسید.                      

6 - ساخت اول شخص جمع را در هشت زمان از مصدر" خواندن " بنویسید.                    

7- ساخت دوم شخص جمع را در هشت زمان از مصدر" شناختن " بنویسید .                  

8- ساخت سوم شخص جمع را در هشت زمان از مصدر" دویدن " بنویسید.                     

9- از فعل های "گزارده است"  ، "می انباشتی "، " نمی آفرینند"  ، "می آییم "   و " نگریسته باشد  "   بن ماضی  مضارع و مصدر و صفت مفعولی بسازید.

10- فعل ها‌ی زیر را با حفظ شخص به زمان‌های گذشته‌ی ساده ، نقلی و بعید برگردانید و مشخص کنید که در کدام فعل‌ها پس از تغییر ، شناسه به تهی     بدل شده است . 

می‌شنود ، خواهید نوشت ، برویم ، خواهد دید ، می‌آوری

11- یک روز بهاری را در یک بند توصیف کنید . 

12- برای نشان دادن دو ساختی بودن زبان دو مثال بنویسید .

13- املای صحیح کلمات زیر را با خط تحریری بنویسید . 

تهییه‌ی لباس ، تعین قیمت ، تحقیق و برسی ، عماق دریا ، تلاتم دریا ، نامه‌ی مذبور ، راجب درس ، تشکر و سپاس گذاری ، وحله‌ی اول ، مللوک گذشته

 درس نهم

1.مقصود از زبان علمی و ادبی چیست ؟ توضیح دهید .

2. ویژگیهای زبان علمی چیست ؟ ( دو مورد )

3. تفاوت زبان ادبی را با زبان علمی بنویسید .

4. نوع نوشته‌ی زیر را از نظر کاربرد زبان تشخیص دهید . 

" اصولا فعالیت‌های انسان از جمله گسترش هر چه بیشتر منابع باعث مصرف آب می‌شود ، به خصوص کشورهای در حال توسعه به منظور پیشبرد صنایع خود نیاز مبرمی به آب دارند و این ماده‌ی به ظاهر ارزان هم نقش حیاتی در زندگی بشر و هم در صنعت دارد و به ندرت می‌توان صنعتی را پیدا کرد که در آن آب نقش حیاتی نداشته باشد . "

5. "آسمان " و ابرهایش را به زبان ادبی توصیف کنید . 

6. عواملی را که در نوشته‌ی ادبی کاربرد دارند ، نام ببرید .

7. زبان نوشته‌ی زیر علمی است یا ادبی ؟ دلیل آن را بنویسید . 

" ناگهان فریاد‌های هماهنگ اذان از هر گوشه بال می‌گشایند و سر به هم می دهند و چنان دامن گستر و آزاد راه می‌گشایند که گویی از همه سو به ساحل هستی می‌خورند و به مشعر باز می‌گردد . نسیم اذان بر این کشتزار سپید توحید که هیچ سقفی و سایبانی وحدت شکوهمندش را نمی شکند ، می‌وزد و بر آن نرم و خوش آهنگ موج می‌افکند "

8. زمان فعل‌های زیر را بنویسید : بیندیشند ، شود ، مطرح کنند  .

9. در حکایت زیر آرایه های ادبی را مشخص کنید : 

" حکیمی پسران را پند همی داد که جانان پدر ، هنر آموزید که ملک و دولت دنیا اعتماد را نشاید و سیم و زر در سفر بر محل خطر است ، یا دزد به یک بار ببرد یا خواجه به تفاریق بخورد . اما هنر چشمه‌ی زاینده است و دولت پاینده و اگر هنرمند از دولت بیفتد ، غم نباشد که هنر در نفس خود ، دولت است ، هر جا که رود ، قدر بیند و بر صدر نشیند و بی‌هنر ، لقمه چیند و سختی ببند .

10. غلط های املایی نوشته‌ی زیر را بیابید و اصلاح کنید .

الف- او به سمت کتابدار دبیرستان منسوب شده است .

ب-. سهراب سپهری از شاعران ماثر ایران است .

پ-حقیقت علم ، کمک به هم نوع خیش و کسب رضایت باری تعالا است .

ت- سنگ‌های خورد را از زمین زراعی جم کرد .

درس دهم

1- فعل قسمت ( الف و ب ) را از نظر گذرا و ناگذر  بودن مشخص کنید .

الف ) روزگار می‌گذرد                          ب ) اتوبوس از روستاهای نزدیک این جلگه می‌گذرد .

2- فعلی در دو جمله بنویسید که در یک جمله " گذرا " و در جمله‌ی دیگر ناگذر باشد .

3-جمله‌ی زیر چند جزئی است ؟ این جمله گذر است یا ناگذر ؟ در صورت گذرا بودن نوع آن را مشخص کنید : " امواج دریا در زیر انوار طلایی خورشید تلالؤ خیره کننده‌ای دارند . "

4-فعل‌های متن زیر گذرا است یا ناگذر ؟ در صورت گذرا بودن نوع آن را مشخص کنید .

" سوارکاران با شتاب می‌تاختند تا از رود دجله بگذرند و با دشمنانشان سرسختانه بجنگند ، اما مبارزان سپاه مقابل راه را بر آنان بستند . "

5-مصدر " گسستن " را یک با به صورت ناگذرو یک بار به صورت گذرا در جمله ای به کار برید .

6-از مصدر " گسستن " بن مضارع و ماضی بنویسید .

7- مصدر " بریدن " را یک بار به صورت ناگذر و یک بار به صورت گذرا در جمله‌ای به کار ببرید .

8-بن ماضی و مضارع مصدر " بریدن " را بنویسید.

9-  مصدر  " سوختن " و " گداختن " را یک بار به صورت گذرا و یک بار به صورت ناگذر در جمله‌ای به کار برید .

10-  بن ماضی و مضارع مصادر بالا را بنویسید .

11-  فعل های زیر را به صورت گذرا در آورید .

می‌خوابی ، رسیده‌اند ، می‌چکید ، چرخید ، دویدید

12-  هر یک از فعل‌های زیر را به سه صورت ماضی ساده ، ماضی التزامی و مضارع التزامی بنویسید .

می‌آورند ، دویده‌اند ، افکنده بودند ، می‌برد ، ساخته است ، بپذیرند .

13-  با کلمات زیر نوشته‌ای وصفی در یک بند بنویسید .

ژاله ، گل‌ها ، ابر ، آفتاب ، چکید

14-  فعل " آمد " در دو جمله‌ی زیر گذر است یا ناگذر ؟

الف – من آمدم که شما را ببینم .    ب – من این همه راه را آمدم که شما را ببینم .

15-  نمودار درختی جمله‌ی زیر را به گونه‌ای رسم کنید که اجزای اصلی آن مشخص شوند .

" فصل تابستان کم کم جای خود را به پاییز می دهد . "

16-  در متن زیر فعل‌های گذرا و نوع آن را مشخص کنید .

" آفتاب بامدادی نور طلایی خود را به دشت هدیه کرده بود . پس از نم نم بارانی که شب گذشته دشت را شسته بود ، لاله ها پر از طراوت و زیبایی شده بودند . "

17-  نمودار درختی جمله‌ی  زیر را رسم کنید و اجزای اصلی آن را نام گذاری کنید .

" پرنده‌ای پرهای خود را شست "

 درس یازدهم

۱-منظور از مقایسه چیست ؟

۲-هدف از مقایسه چیست ؟

۳-جای خالی را پر کنید :

معمولا مقایسه‌ میان دو امری صورت می گیرد که بتوان آنها را در ......................... قرار داد از این رو اعتبار مقایسه باید همواره ....................... باشد.

مقایسه از این جهت که مفهومی را در مقابل مفهومی دیگر قرار می‌دهد روشنگر است . بدین لحاظ سزاوار است که طرفین مقایسه ................. باشند . مقایسه در حکم .................. است .

۴-در آیه‌ی زیر از چه شیوه‌ای برای بیان مطلب استفاده شده است ؟

" مثل کسانی که اموالشان را در راه خدا می‌بخشند هم چون دانه‌ای است که هفت خوشه می‌رویاند و در هر خوشه ای یکصد دانه و خداوند برای هر کس که بخواهد پاداش را چند برابر می‌کند "

۵-"آزادی " را با چه چیزهایی می‌توان مقایسه کرد ؟

۶-چرا کاربرد واژه‌های " ناچاراً " و " تلفناً " نادرست است ؟

۷-شکل صحیح و فارسی واژه‌های زیر را بنویسید .

جاناً – گاهاً – پیشنهادات – دوماً – زباناً – باغات – گزارشات – تلگرافاً.

۸-آیا کاربرد واژه‌های " گزارشات " صحیح است ؟ چرا ؟

۹-در جمله‌ی : پیامبر اسلام – صلی الله – فرمود : من معلم بر انگیخته شدم " کاربرد جمله‌ی دعایی با ذکر " صلی الله " درست است یا خیر ؟ چرا ؟ 

 درس دوازدهم

۱-هسته‌ی گروههای اسمی زیر را مشخص کنید و نمودار هر یک را رسم کنید . 

شرکت ملی پخش و پالایش ایران – هر انسان شریف – همه کس – یک ردیف نرده – همان سه گلدان گل – آشیانه‌ی پرنده – امواج خروشان دریا – داستان این پنج نفر -

۲-در جمله‌های زیر کلمات مشخص شده ، کدام شناس و کدام ناشناس هستند ؟

علی ! به خانه برگرد – به باغی رفتم – آن شب نیز ماه با درخشش وصف ناپذیری از راه رسید . آیا امروز شما فلانی را دیده‌اید . امانتی را که از دوستم قرض گرفته بودم به او برگرداندم .

۳-با یکی از راه‌های چهارگانه‌ای که خوانده‌اید ، مشخص کنید کدام یک از واژه های زیر اسم است ؟

پارچه ، تعجب آور

۴-در کدام مورد اسم جنس دیده می‌شود ؟ 

الف-مادر فریدون او را به البرز کوه برد .            ب- انسان موجود پر رمز و رازی است .

۵-اسم‌های زیر را با علامت یا علامت های مناسب جمع ببندید . 

پارسا - دانشجو - فرمایش-زانو  -  ریاضی -  بند- سبزی-  میوه

۶-تعریف گروه را با ذکر یک مثال بنویسید .

۷-واژه‌ی درخت را یک بار به صورت شناس و یک بار به صورت ناشناس و یک بار به صورت اسم جمع در سه جمله به کار برید .

۸-جمع مکسر واژه‌های زیر را بنویسید .

رای – دعا – کاسب – قله – شاهد – کتاب – حال

۹-در سه جمله‌ی زیر نوع واژه‌ی " لباس " را از نظر شناس و ناشناس و جنس مشخص کنید .

الف- لباس ، بدن را از سرما و گرما حفظ می‌کند .         

ب-او لباس را از فروشگاه مخصوص می خرد .

پ- لباسی را که دوست داشتم خریدم .

۱۰-هر یک از اسم‌های زیر را در جمله‌ای قرار دهید .

کشور ، گل نرگس ، دانشگاه ، کیف

۱۱-ساخت  اسم‌های زیر را مشخص کنید . ( ساده ، مشتق ، مشتق مرکب )

پلکان – نرده – باغستان – بینش – باغچه – زرین – سربازخانه – سراپا – سروسامان – بی‌ادب – دانشنامه – رختخواب – نامرد – گریه

۱۲-از اسم‌های زیر کدام خاص و کدام عام است . علت را بنویسید .

حسین – بیابان – غذا – دوستی – مرجان – کرج – اخلاق

۱۳-در متن زیر گروه‌ها را مشخص کنید ، هسته‌ی گروه اسمی را بیابید و نقش دستوری هر گروه را بنویسید .

«این شعر زیبای سعدی ، همه روزه برای رهگذران نکاتی را تداعی می کند . »

۱۴-در جمله‌ی بالا ساخت اسم های : زیبا ، همه‌روز  و رهگذران را بنویسید . 

۱۵-در همان جمله نوع اسم‌های : شعر ، سعدی و رهگذران را در متن بالا از نظر شناس یا ناشناس بودن بنویسید .

۱۶-اسم های  خاص جمله بالا را مشخص کنید .

 درس سیزدهم

1.خط شبه نسخ چه خطی است ؟

2. مزایای خط شبه نسخ را بنویسید .

3.خط تحریری را معرفی کنید .

4. فواید به کارگیری خط تحریری را بنویسید .

5.خط معیار برای دست نوشته های ما چه خطی است ؟ چرا ؟

6. شکل صحیح املایی این گروه کلمات را بنویسید .

هله‌ای ابریشمین – حسول نتیجه – خطام پایان – اهرار و آزادگان – ادبیات تاثیر گزار – سرمنزل قایی – زینت بخش اظهار و گل‌ها – مشاته‌ی صبح – فریاد خان گذیده‌ها – برگ ثمن

7. تفاوت خط شبه نسخ و تحریری چیست ؟                         

8. کدام خط به خط نستعلیق نزدیک است

 درس چهاردهم

۱-مواد توصیف را نام ببرید .

۲-چه چیزهایی مواد توصیف را می‌سازند ؟

۳-مقصود از توصیف چیست ؟ ویژگی های آن را بیان کنید .

۴-آیا توصیف تنها در نوشته‌های داستانی و شعر و گزارش و سفرنامه کاربرد دارد ؟ توضیح دهید . 

۵-آیا لازم است در توصیف از همه‌ی جزئیات سخن گفت ؟ توضیح دهید .

۶-عناصر خیال در توصیف چه نقشی دارند و چرا از آنها در توصیف بهره می‌گیریم ؟ 

۷-به کار گیری واژگان مناسب چه تاثیری در توصیف دارد ؟

۸-جای خالی را پر کنید .

برای استفاده از صفت ، فعل و قید مناسب در توصیف ، نویسنده باید ضمن بهره‌مندی از ............................. الفاظ کافی و در خوری در ذهن داشته باشد تا بتواند در هر موقع تعبیری مناسب بیاورد .

۹-بنویسید هر یک از انواع توصیفات زیر ( ص 72و73 کتاب ) برای بیان چه مقصودی است ؟ 

۱۰-مفرد جمع‌های مکسر زیر را بنویسید .

 احرار  - قلاع – قرا – ادله – نسخ – فلاسفه – تجار – مکاتیب – مکاتب – رعایا – نواحی – معانی – اجانب – اشیا

۱۱-شکل صحیح کلمات زیر را بنویسید .                     

 استیفا از کار ، خورده فروشی ، تمر یادبود ، روغن مایه ،

۱۲-نوشته‌ی زیر توصیف علمی است یا ادبی ؟ دلیل خود را بنویسید .

هر برنامه‌ی درسی در پی دستیابی به مقاصدی است که آنها را اهداف آموزشی می نامند . شناخت دقیق این اهداف در بکارگیری شیوه‌ها و وسایل  و امکانات مناسب برای تحقق آنها ضرورت دارد . از هدف های اموزشی طبقه‌بندی‌های متعددی به عمل آمده است . یکی از مشهورترین طبقه‌بندی ها را بنجامین بلوم و همکاران او ارائه دادند . در این طبقه‌بندی اهداف آموزشی به سه حوزه یا حیطه ی شناختی ( دانش ) عاطفی ( نگرش ) و روانی – حرکتی ( مهارت ) تقسیم شده است .

۱۳-یک موضوع را به دلخواه انتخاب کرده آن را به صورت ادبی توصیف کنید . 

 درس پانزدهم

1-زبان چیست؟

2-زبان یک ......................... است که کار اصلی آن ایجاد ارتباط میان انسان هاست.

3-شکل‌های گوناگون زبان را نام ببرید.

4-علمی که به شناخت زبان می‌پردازد چه نام دارد؟

5-علمی که به شناخت زبان می پردازد ...................... نام دارد؟

6-زبان شناسی را ................................. زبان نیز تعریف کرده اند.

7-تعریف زبان شناسی چیست؟

8-منظور از کلمه‌ی «علمی» در تعریف زبان شناسی چیست؟

9-در گذشته هدف از مطالعه‌ی زبان چه بوده است؟

10-مطالعه‌ی زبان را با هدف حفظ کتب آسمانی و آثار ادبی از دگرگونی‌های ناشی از گذشت زمان یا ایجاد ارتباط میان اقوام و مللی که به زبان های مختلف سخن می‌گویند، چه می نامند؟

11-انواع زبان شناسی را نام ببرید؟

12-زبان شناسی سنتی را تعریف کنید.

13-در مقابل زبان شناسی سنتی - زبان شناسی.................... قرار دارد.

14-زبان شناسی جدید، زبان را به چه منظور مطالعه می‌کند؟

15-هدف زبان شناسی جدید از مطالعه‌ی زبان چیست؟

16-علم زبان شناسی جدید از چه زمان آغاز شده است؟

17-سابقه ی مطالعه زبان به چه زمانی می رسد؟

18-نام های دیگر زبان شناسی جدید را بنویسید.

19-دستور زبان فارسی امروز با کدام زبان شناسی ارتباط نزدیک تری دارد؟ چرا؟

20-مشکلات مطالعه‌ی زبان را بنویسید؟

21-چه عاملی موجب تحول و تغییر در زبان می شود؟

22-زبان شناسان برای مشکل تغییر و تحول دائمی زبان چه می‌کنند؟ با ذکر مثال.

 درس شانزدهم

۱-گروه اسمی از چه عناصری تشکیل می‌شود .

۲-تعداد هسته و وابسته را در یک گروه اسمی بنویسید .

۳-یک گروه اسمی چند هسته و چند وابسته دارد ؟

۴-هسته‌ی هر گروه اسمی ..... است .

۵-وجود هسته در یک گروه اسمی .... ولی وجود وابسته ....... است .

۶-انواع وابسته‌های پیشین را نام ببرید . 

۷-وظیفه‌ی وابسته‌های هسته در یک گروه اسمی چیست؟

۸-وابسته‌ها در گروه اسمی چند دسته‌اند ؟ آنها را بنویسید .

۹-وابسته‌ها در گروه اسمی دودسته‌اند آنها را بنویسید .

۱۰-کدام یک از موارد زیر وابسته‌ی پیشین هستند . زیرشان خط بکشید .

   کدام – بهتر – عجب – پنجم

۱۱-وابسته‌ها را با نمودار پیکانی به هسته وصل کنید .

  فلان امیر – چند کتاب علمی

۱۲-به کلمه‌ی کار سه وابسته‌ی پیشین مناسب بیفزایید . 

1. ........ کار              2. ........ کار             3 . ......... کار

۱۳-در عبارت زیر وابسته‌های پیشین را شناسایی کنید و نام آنها را بنویسید

در آن روزها هیچ فرد یا گروهی نمی دانست که چه روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد .

۱۴-در عبارت " همه جا را گشتم هیج جا را فرو نگذاشتم اما آن را نیافتم " 

الف – چند گروه اسمی در عبارت وجود دارد ؟      

ب - هسته‌ی گروه اسمی اول را بنویسید .              

 پ – نام وابسته‌ی پیشین گروه اسمی دوم را بنویسید .          

۱۵-هسته‌ی گروه اسمی زیر را مشخص کنید .

این دو دانش‌آموز کوشا – پروانه‌ی زیبای خیالی – زیباترین تصاویر طبیعت

۱۶-از بین کلمات زیر وابسته‌های پیشین را مشخص کنید . 

 هوشمند – پنجمین – سنجیده – فلان

۱۷-چرا واژه‌ی ارباب مفرد به شمار می‌آید ؟

۱۸-از میان کلمات زیر کدام یک امروزه معنی مفرد می‌دهد و دوباره قابل جمع بستن است .

وقایع – اسرار- جواهر – مراسم

 درس هفدهم

۱-نثر نوشته‌ی زیر چگونه است با ذکر دو دلیل پاسخ دهید .

«پیغمبر ما را – علیه السلام – بر هر که عرضه کردندی نستدی و گفتندی : " او یتیم است " ......... پیغمبر را بر حلیمه عرضه کردند هم نگرفت و گفت :" مرا خود درویشی خویش بس است " »

۲-چهار ویژگی نوشته‌های ساده را بنویسید .

۳-نوشته‌ی زیر ساده است یا پر تکلف . یک دلیل بنویسید .

«من برای اظهار این سر ، فصول مشبع اندیشیده بودم و آن را اصول و فروع و اطراف و زوایا نهاده و میمنه  و میسره و قلب و جناح آن را به حقوق صحبت و ممالحت و سوابق اتحاد و مخالصت بیاراسته . »

۴-سه مورد از نکاتی را که برای ساده نویسی به من کمک می کند بنویسید .

۵-چه موقع صداقت و صمیمیت از نوشته‌ی ما احساس می‌شود .

۶-چرا هر گاه مقاصد خود را به زبان خودمانی بیان کنیم در سخن ما صداقت و صمیمیت احساس می‌شود؟

۷-استفاده از عبارت‌های متکلفانه و فضل‌فروشانه در نوشته چه ایرادی دارد ؟

۸-برابر امروزی واژگان کهن زیر را بنویسید . 

از جای بشد – چکاد – علی هذا – کاندیدا -

۹-به جای واژگان زیر برابر‌های مناسب بنویسید .

علی کل حال – مستعمل –

۱۰-جمله‌ی بلند زیر را به دو یا چند جمله تبدیل کنید.

«در هنگام مطالعه باید مطالب مورد نظر را به دقت مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و نکات مهم را یادداشت و گردآوری نماییم . »

۱۱-جمله‌ی بلند زیر را به دو یا چند جمله تبدیل کنید .

«رابیند رانات تاگور (1861-1942) از شاعران بزرگ جهان و از افتخارات هندوستان و مشرق زمین و در شمار معدود افرادی است که از قاره‌ی آسیا جایزه‌ی نوبل ادبیات را دریافت کرده است . »

۱۲-داستان زیر را به نثر ساده‌ی امروز بازنویسی کنید .

«در روزگار عیسی (ع ) سه مرد در راهی می رفتند . فرا گنجی رسیدند . گفتند :یکی را بفرستیم تا مارا خوردنی آورد . یکی را بفرستادند آن مرد بشد و طعام بخرید با خویش گفت مرا باید زهر در این طعام کردن تا ایشان بخورند و بمیرند و گنج به من ماند . آن دو مرد دیگر گفتند چون این مرد باز آید و طعام بیاورد وی را بکشیم تا گنج به ما بماند . چون او بیامد و طعام زهر آلود بیاورد وی را بکشتند . پس طعام بخوردند و هر دو بمردند . عیسی (ع) آن جا بگذشت با حواریان گفت : بنگرید که چگونه هر سه مرد از بهر وی کشته‌ان و وی از هر سه بازمانده . این پندی است بر جویندگان دنیا از دنیا . »

۱۳-دو نوشته‌ی زیر چه وجه اشتراکی از نظر زبانی دارند .

الف – پیغمبر ما را – علیه السلام – بر هر که عرضه کردندی نستدی و گفتندی : " او یتیم است " ......... پیغمبر را بر حلیمه عرضه کردند هم نگرفت.

ب – محبت پاکستانی‌ها نسبت به ما ایرانی ها برای من هم تکان دهنده بود و هم ناراحت کننده .

۱۴-صفت مبهم " فلان " را در جمله‌ای به عنوان وابسته‌ی پیشین به کار برید .

15.دو جمله بنویسید که در یکی " چند " صفت مبهم و درز دیگری صفت پرسشی باشد .

16. دو کلمه‌ی هما و سعادت را به صورت مضاف و مضاف الیه بنویسید در صورت لزوم از واج میانجی مناسب استفاده کنید.

17. چرا واژه‌ی " کدام " در جمله‌ی زیر صفت پرسشی است نه ضمیر پرسشی .

18-کدام شاخه ی زبان شناسیبه مطالعه ی صورت هایی نظیر «همی رفتم» و «شنیدستم» می‌پردازد؟

19-موضوع مطالعه ی زبان شناسی تاریخی را بنویسید؟

20-زبان شناسان برای رفع مشکل شکل ها (گونه – گویش و ...) و گستردگی زبان چه می‌کنند؟

21-گویش شناسی را تعریف کنید؟

22-وظیفه ی گویش شناسی چیست؟

23-زبان شناسان برای حل مشکل دگرگونی مداوم زبان چه راه حلی اندیشیده اند؟

24-مثال های زیر را که در حوزه ی زبان شناسی تاریخی است به زبان امروز بازنویسی کنید:

25- بارانکی خرد خرد می بارید. چنان که زمین  تر گونه می‌کرد. (تاریخ بیهقی

26- از این ناحیت خرما خیزد از هر گونه  واندر وی حیوانات‌اند عجب گوناگون (حدودالعالم)

27- پس یوسف را بدان سر چاه بردند و جامه ازاو بیرون کردند و رسن به میان او اندر بستند. (ترجمه‌ی تفسیر طبری)

28- چون به بصره رسیدیم، از برهنگی و عاجزی به دیوانگان ماننده بودیم و سه ماه بود که موی سر باز نکرده بودیم. (سفرنامه‌ی ناصر خسرو)

29- کدام جمله درست است؟ چرا؟

الف) این گیاه دارویی خواص زیادی دارد.                                            

 ب) این گیاه دارویی خواص های زیادی دارد.

 الف) دانش آموز باید با همه‌ی حواس های خود به درس گوش بدهد.                 

ب) دانش آموز باید با همه‌ی حواس خود به درس گوش بدهد.

الف) کتب زیادی در کتابخانه ی مدرسه موجود است. 

ب) کتب های زیادی در کتابخانه مدرسه موجود است.

 درس هجدهم

1-در گروه اسمی هر گاه پس از هسته، کسره، بیاید و سپس اسمی دیگر قرارگیرد اولی را ..... و دومی را ......می خوانیم. هسته ی این گروه اسمی ... است.

2-در گروه اسمی مضاف و مضاف الیه ، هسته ................. است. (یا نام دارد)

3-وابسته های پسین را نام ببرید.

4-هسته و وابسته را در گروه‌های اسمی زیر با نمودار پیکانی نمایش دهید.

کتاب جغرافیا                           آسمان‌ها                  پروانه های زیبای خیال

5-هر گاه در گروه اسمی پس از هسته، کسره بیاید، واژه‌ای بعد از اگر اسم، ضمیریا صفت پرسشی نباشد، ............... است.

6-از بین کلمات زیر وابسته های پسین را مشخص کنید:

چند – کوشا – این – دوم

7-نوع صفت های بیانی را بنویسید.

روشن – خندان – خوردنی – دوخته – آسمانی

8-با استفاده از الگوهای زیر، صفات فاعلی (از گفتن) بنویسید:

الف) بن مضارع + ا                                 ب) بن مضارع + -َ نده

9-نمودار درختی گروه اسمی «چند کتاب تاریخی» و «این زیباترین سیاره ی جهان» را رسم کنید.

10-کدام یک از دو جمله‌ی زیر درست است؟ دلیل آن را بنویسید.

الف) کجا برای اقامت مناسب تر است؟

ب) آیا کجا برای اقامت مناسب تر است؟

11-جاهای خالی جدول زیر را کامل کنید:

صفات اشاره	صفت مبهم	هسته	صفت بیانی	مضاف الیه
..................	..................		......................	.......................

12-برای هر یک از نمودارهای گروه اسمی زیر مثال بنویسید.

             گروه اسمی                                                        گروه اسمی

هسته         وابسته        وابسته                         وابسته            وابسته             هسته

اسم         ی نکره             صفت                       صفت اشاره   صفت شمارشی     اسم

.....          ...........        .........                       .........                ............         .......

13-جدول زیر را تکمیل کنید (توجه داشته باشید که صفت های فاعلی سه گانه از همه‌ی فعل ها ساخته نمی‌شود)

فعل	بن مضارع	صفت فاعلی با (–َ نده)	صفت فاعلی با الف	صفت فاعلی ان
می‌دانند	...................	........................	........................	.........................

14-در یک نوشته ی ساده و صمیمی «مادر بزرگ» یا «پدر بزرگ» خود را وصف کنید.

15-در یک نوشته ساده و صمیمی «خودتان» را توصیف کنید.

16-برای کلمه ی زیر یک صفت و یک مضاف الیه مناسب بنویسید.

شهرِ ......................                   شهرِ .........................

17-نمودار درختی گروه های اسمی زیر را رسم کنید:

پروانه‌ی زیبای خیال / زیباترین تصاویر طبیعت

18-هسته‌ی گروه اسمی مقابل را مشخص کنید.   « این  همه دانشمندان ایرانی»

19-نوع صفت های بیانی زیر را مشخص کنید:

الف) سنجیده                   ب)دانا            پ)آسمانی              ت)نیک                   د)دیدنی

20-از کلمه‌ی «فیروزه» صفت نسبی بسازید:

21-برای کلمه‌ی «بو» یک مضاف الیه مناسب بنویسید:        بو.....................

22-هسته ی گروه های اسمی را مشخص کنید، نوع وابسته‌های پیشین و پسین آن‌ها را بنویسید، سپس نمودار درختی آن ها را رسم کنید:

این همه لباس زمستانی

این چند درخت پیر خشکیده‌ی سرو 

 درس نوزدهم

1-عام ترین و صمیمانه ترین نوع نوشته چیست؟

2-................... عام ترین و صمیمانه ترین نوع نوشته است. 25

3-چه چیزهایی می تواند موضوع خاطره باشد؟ (4مورد)

4-منظور از جمله ی (در ثبت وقایع و خاطرات جدول ضربی عمل نکنید) چیست؟

5-نام یکی از نمونه های خاطره نویسی و یادداشت های روزانه را بنویسید

6-یکی از زیباترین خاطرات خود را شرح دهید.

 درس بیستم

1-ضمیر را با ذکر یک مثال تعریف کنید.

2-مرجع ضمیر چیست؟

3-گروه اسمی ای که ضمیر به جای آن می نشیند ....................... نام دارد.

4-ضمیر به جای .............................. می نشیند.

5-ضمیر از تکرار کدام یک از اجزای جمله جلوگیری می کند؟

6-ضمیر مانع تکرار کدام یک از ارکان جمله می شود؟

7-ضمیر و مرجع آن را در عبارت زیر پیدا کنید.

مادر واقعاً یک موجود بهشتی است. او همیشه مظهر عشق و وفا بوده است.

8-مرجع ضمیر مشخص شده چیست؟ با علامت پیکان نشان دهید.

احمد از برادرش خواهش کرد که در انجام تکالیف، او را راهنمایی کند.

9-دو نوع از انواع ضمیر را نام ببرید.

10-انواع ضمیر را نام ببرید.

11-انواع ضمیر شخصی را بنویسید.

12-ضمیر شخصی چند نوع است؟نام ببرید.

13-ضمیر شخصی، چند شخص دارد؟

14-ضمیر مشترک را تعریف کنید با ذکر یک مثال.

15-انواع ضمیر مشترک را بنویسید.

16-نوع ضمیرهای عبارت زیر را بنویسید.

«این ها خود می دانند که باید چه کنند. »

17-تفاوت ضمیر پرسشی و صفت پرسشی را با ذکر یک مثال برای هر یک بنویسید.

18-آیا جمله ی «آن قدر مطلب را برایش تکرار کردم که به قول معروف خسته شدم» درست است؟ چرا؟

19-در جمله های زیر به جای ضمیر شخصی جدا، ضمیر پیوسته و به جای ضمیر پیوسته ضمیر جدا بنویسید.

الف) کتاب های شما را به امانت برده ام.                      ب) خیاط هنوز لباسش را حاضر نکرده است.

20-در جمله ی زیر ضمیر مشترک را به ضمیر شخصی و ضمیر شخصی را به ضمیر مشترک تبدیل کنید:

الف) پدر هر شب که به خانه بر می گردد از کارش صحبت می‌کند.       ب) خودش این مطلب را به شما گفته است؟

21-یکی از خاطرات دوران کودکی خود را در سه بند بنویسید.

22-کدام یک از دو صورت ترکیب زیر درست است؟

الف) کشتی نوح                                      ب) کشتی ی نوح

22- ضمیر ها و صفت های همگون را –در صورت امکان- با حذف و افزایش موصوف، جانشین یکدیگر سازید:

الف) نثر کدام کتاب ساده تر است؟                         ب) چه می‌خوانید؟

23-در عبارت های زیر ضمیر پرسشی و صفت پرسشی را مشخص کنید.

الف) کدام را میخواهی؟                                                         ب) چند کتاب خریدی؟

24-نوع ضمیرهای مشخص شده را در عبارت زیر مشخص کنید:

من دوست خوبی دارم. همه او را دوست دارند. چون خودش را برای کسی نمی گیرد و لبخندش ما را شاد می‌کند.

 درس بیست ویکم

1-در گروه کلمه‌های زیر غلط های املایی را به صورت درست بنویسید

امیر و معمور ،  نساب الصبیان، حلقه‌های ازکار، وغب و گودی چشم

2-شکل درستِ غلط‌های املایی را بنویسید (غلط نوشتن گروه کلمه های درست نمره‌ی منفی دارد)

رایت و الم – خوار مغیلان – تأکید و اصرار – عِزَم و بزرگی – یاری و معونت – قره ی جمادی الثانی

 درس بیست و دوم

1-نامه‌های رسمی و اداری چه ویژگی‌هایی دارند؟

2-نامه‌ی رسمی و اداری از چند قسمت تشکیل می‌شود؟ (4مورد آن را نام ببرید)

3-هنگام نوشتن نامه های اداری به چه نکاتی باید توجه داشت؟ (3مورد)

4-آیا پیام‌های تبریک، تسلیت، دعوت و تشکر هم از نوع نامه های رسمی هستند؟    بله      خیر   

5-چرا ترکیب «بر علیه» در این عبارات نادرست است؟

 «ملت ایران بر علیه رژیم سلطنتی قیام کرد.» یا  «شهادت بر علیه متهمان باید بر مبنای حقیقت باشد»

6-آیا جمله ی «شهادت دروغ وی بر علیه متهم قبل موجب مجازات خودش شد» درست است؟توضیح دهید.

7-درباره‌ی درخواست انتقال پرونده‌ی تحصیلی‌تان به مدرسه‌ای دیگر» نامه‌ای اداری بنویسید.

8-درباره‌ی یکی از دو موضوع زیر یک پیام بنویسید.

الف) تقدیر و تشکر از خدمت گزار مدرسه

ب) تسلیت به یکی از آشنایان به مناسبت درگذشت پدر او

9-اشکالات نامه‌ی زیر را بیابید و آن‌ها را اصلاح کنید: 1 

باسمه تعالی

با عرض سلام

رئیس کتابخانه‌ی عمومی شهر بهشهر

از این که عنایت کردید و کتاب های بخش فیزیک را در اختیار من قرار دادید ممنونم.

 درس بیست و سوم

1-ساده‌ترین راه برای تشخیص گروه قیدی از سایر اجزای جمله چیست؟

2-در کدامیک از دو جمله‌ی زیر کلمه‌ی دیروز قید است؟

الف) دیروز، روز خوبی بود                     ب)دیروز به دیدن آثار تاریخی رفتم.

3-قیدها از نظر ظاهر به دو دسته تقسیم می‌شوند، آنها را نام ببرید.

4-واژه‌ی فردا را در جمله‌ای به عنوان قید به کار ببرید. 5

5-آیا می‌توان واژه ی دیروز را از جمله‌ی زیر حذف کرد؟ چرا؟

«به دیروز می اندیشم که خیلی زود گذشت».

6-برای هر یک از انواع قیدهای نشانه دار مثالی بزنید.

7-برای هر یک از انواع قیدهای بی نشانه مثالی بزنید.

8-نوع قیدهای مشخص شده در عبارات زیر را بنویسید.

الف) با عجله آمده بود            ب)پدر در کار خودش واقعاً استاد بود     ج) تا شهر راه زیادی را پیمودیم

9-نوع قیدهای مشخص شده در عبارات زیر را بنویسید.

الف) به زور جعبه را از من گرفتند                           ب) آهسته به راه خود ادامه دادیم

ج)او هرگز از ناملایمات شکایت نکرد.                       د) علی با اتوبوس به تهران می رود.

10-نوع قیدهای مشخص شده در عبارات زیر را بنویسید.

الف) امروز، صبح هواپیما تأخیر داشت.                    ب)آهسته به راه خود ادامه دادیم.

ج) از اینجا تا تهران راه زیادی باقی مانده است.        د) قرار است امشب به تهران بروم .

11-قیدها را در عبارت زیر بیابید و نوع هر یک رابنویسید.

«همه جا را به سرعت گشتم اما متأسفانه نتوانستم پیدایش کنم با ناراحتی به خانه برگشتم. »

12-در جمله‌ی زیر یک متمم قیدی و یک قید پیشوندی مشخص کنید.

«دوستانم امروز به سرعت به دیدن ما خواهند آمد.»

13-کلمه‌ی آهسته را در دو جمله یک بار به عنوان قید و یک بار به عنوان صفت به کار ببرید.

14-در جمله‌ی زیر قید مختص را مشخص کنید. 

   « مردمی که عقیده ی راسخ دارند هرگز ناامید نمی شوند .»

15-در جمله‌ی «ما دیروز، باز، آنجا، علی را دیدم» چند قید به کار رفته است؟

16-در چهار جمله‌ی زیر نقش کلمه‌ی دیروز را بنویسید.

الف) روز ملاقات بیماران دیروز بود.                            ب)هوای دیروز از امروز بهتر است. 

  ج) دیروز برای دیدن مسابقه به ورزشگاه رفتم.          د) متأسفانه دیروز را به راحتی از دست دادیم .

17-واژه و ترکیب های زیر را در جمله به عنوان قید به کار ببرید.        الف) دلاورانه   ب) دیروز ظهر

18-شکل ملفوظ و مکتوب کدامیک از واژه‌های زیر متفاوت است؟ چرا؟   نیایش، سینی

19-واژه‌ای مثال بزنید که شکل ملفوظ و مکتوب آن متفاوت باشد.

 درس بیست و چهارم

1-زبان شناسان برای حل مشکل پیچیدگی و گستردگی زبان چه تدبیری اندیشیده اند؟

2-زبان شناسان زبان را در چند سطح بررسی می‌کنند؟ نام ببرید.

3-زبان شناسان برای حل کدام مشکل شناخت زبان ، آن را در سه سطح بررسی می کنند؟

4-واج شناسی چیست؟

5-سطحی که به مطالعه ی صداهای زبان و قواعد ترکیب آنها اختصاص دارد............... نام دارد.

6-زبان فارسی دارای .............. واج است.

7-صداهای زبان طبق کدام قواعد با هم ترکیب می‌شود تا نشانه ها ساخته شود؟

8-کدام یک از ساخت های زیر در زبان فارسی رایج نیست؟  مازد  ، بیست  ، ندنژ،  سرو

9-وظیفه ی سطح دستور زبان چیست؟

10-سطحی که بررسی نشانه های زبان به منظور ساخت کلمات، عبارات و جمله ها می پردازد .................... نام دارد.

11-دستور زبان به دو بخش .................... و ......................... تقسیم می شود.

12-در سطح دستور زبان از نشانه های زبان با عنوان ................... یاد می‌کنند.

13-وظیفه ی بخش صرف در دستور زبان چیست؟

14-نوع ساخت واژه های زیر را بنویسید.

 بی خبر   - کتاب خانه   -  گل فروش  ، باغبان

15-وظیفه‌ی بخش نحو در دستور زبان چیست؟

16-بررسی گروه فعلی «گفته است» وظیفه‌ی کدام بخش دستور زبان است؟

17-بررسی گروه اسمی «این چهار کتاب» وظیفه‌ی کدام بخش از دستور زبان است؟

18-کدام بخش دستور زبان ناظر بر ساخت کلمات مشتق یا مرکب است؟

19-در سطح معنا شناسی به ......................... و ......................... پرداخته می شود

20-وظیفه ی سطح معنا شناسی چیست؟

21-روابط معنایی بین گروه ههای زیر را بنویسید. 

    درخت و چنار  -  سقیم و صحیح  ، پدر و بابا

22-رابطه ی معنایی بین گروه های زیرا را بنویسید.

   بدن و دست  - آسمان و زمین  ، خانه و منزل

23-بین واژه های گروه اسمی «مدرسه و کلاس» کدام رابطه‌ی معنایی برقرار است؟

24-در کتاب زبان فارسی کدامیک از سطوح سه گانه ی زبان شناسی ، بیشتر مطرح شده است؟ چرا؟

25-مطالعه‌ی زبان، امروز فقط در محدوده‌ی گویش ................ انجام می‌شود.

26-در زبان فارسی، کدام گویش مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد؟

27-جمله‌ی مقابل را ویرایش کنید. 

 کتاب داستانی که خریده بودم را خواندم.

28-چرا نگارش جمله‌ی زیر نادرست است؟

 دوستم ماشینی که خریده بود را فروخت .

29-معناشناسی چه کاربردی در زبان دارد؟

30-با کلمات علیه و له دو جمله‌ی مناسب بسازید؟.

32-نامه ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند. آنها را نام ببرید.

33- اساسی ترین ویژگی نامه های دوستانه ..................... است.

34-در نوشتن نامه های دوستانه رعایت چه نکاتی الزامی است؟ (چهار مورد)

35-آیا می‌توان نامه‌ی دوستانه را به زبان محاوره ای نوشت؟ چرا؟

36-چرا در نوشتن نامه ی دوستانه نباید از عبارتهای تند و تلخ استفاده کرد؟

37-کاربرد همزه در کدامیک از واژه های زیر نادرست است؟

    الف) سائل                 ب) ارائه                  ج) نامة بلند

38-برای هر یک از واژه های زیر یک گروه کلمه مثال بزنید.

   الف) غرض                ب) نغز                       ج) عصیان

39-غلط های املایی را در گروههای زیر بیابید و اصلاح کنید.

 تملق و چرب زبانی – استبداد صغیر – دور و بر حضر – حاشیه گذاری کتاب – ابراز مصرت – انتساب شهردار جدید – برهه‌ای از زمان – نغز غرض – سخن نقض – غمگین و مغموم

40-غلط‌های املایی را در گروه های زیر بیابید و اصلاح کنید.

 حج گذاران اهل قلم، تغزلات سنتی، مأمن و پناهگاه – گوشه و بیقوله

41-نقش نمای مفعول ................ است.

42-در عبارت زیر نقش نماها را مشخص کنید و نوع هر یک را بنویسید.

کلامی که از آراستگی لفظی عاری باشد، اصلاً شعر نیست، زیرا شعر آفرینش زیبایی است.

43-نوع نقش نماهای مشخص شده در عبارت زیر را بنویسید.  

سعدی شاعرِ قرن گلستان را در سال 656 هجری نوشت و یک سال بعد از آن، بوستان را سرود.

44-جمله ای مثال بزنید که در آن منادا با نقش نما به کار رفته باشد.

45-در جمله ی «دیروز موضوع مسابقه را از دوستم پرسیدم» نوع نقش نماها را بنویسید.

46-در عبارت زیر پیوندهای وابسته ساز و هم پایه ساز را مشخص کنید.

«قسمتی از گل که پرچم و مادگی بر آن قرار گرفته اند نهنج نام دارد و معمولاً بیرونی ترین قسمت گل است.

47-در عبارت زیر یک نقش نمای منادا، یک نقش نمای مفعول، یک نقش نمای اضافه و یک حرف پیوند وابسته ساز پیدا کنید!

«کودکی در تاریکی شب، سراسیمه به هر سو می دوید گاه دست های کوچکش را به سوی آسمان بلند می کرد و میگفت: خدایا، کمکم کن تا زودتر به خانه برسم.

48-نوع نقش نماهای مشخص شده در عبارت زیر را بنویسید.

در گذشته معمولاً شاعران، اشعار دیگران را نقد می کردند ولی دوست نداشتند کسی درباره شعر خود نظر بدهد، اگرچه نقد دبی در گذشته کاربردی نداشته است.

49جمله ای بنویسید و در آن حرف اضافه، حرف پیوند وابسته ساز و نقش نمای اضافه به کار ببرید.

50-جاهای خالی را با نقش نماهای مناسب کامل کنید.

نصر الله از آن مردانی بود ................. اصلاً ................... هیچ چیز دل بستگی نداشت ...... از خردسالی یتیم ماند بود و هرگز هم ازدواج نکرده بود. او احساسات خانوادگی ....... لغو می‌دانست.

51-در جاهای خالی نقش نمای مناسب به کار ببرید. 

اکنون از بازگشت ......... خانه بسیار خوشحالم .............. در ته دل خود چیزی غیرعادی احساس می‌کنم.

52-در جای خالی نقش نمای مناسب به کار ببرید.

خاطره نویسی سبب می شود ............. انسان آثاری ماندگار ......... لحظه‌های عمر خویش ......... جای بگذارد.

53-کلمه‌ی «برادر» را در سه جمله یک بار با نقش نمای منادا، یک بار با حرف اضافه و یک بار با نقش نمای اضافه به کار ببرید.

54-در عبارت زیر پیوندهای هم پایه ساز و وابسته ساز را مشخص کنید.

سعدی نویسنده است و شاعر، اما در نویسندگی، شهرتش بیشتر به سبب گلستان است در صورتی که غیر از آن، کتاب های دیگری نیز دارد.

55-در جای خالی نقش نمای مناسب به کار ببرید.

نهاد ، کلمه .......... گروهی از کلمات است ........... درباره‌ی آن خبر می‌دهیم.

56-جمله‌ی زیر را ویرایش و اصلاح کنید. 

 در دانشگاه هم ما درس می خواندیم ، هم دانشجویان رشته پزشکی.

57-چرا نگارش جمله‌ی زیر نادرست است؟    هم من به ورزش علاقه دارم، هم علی

58-خلاصه نویسی یک کتاب چند نوع است؟ توضیح دهید.

59-فواید خلاصه نویسی را بنویسید.

60-چه نوع مطالبی را نمی‌ی آن جیک بار با نقش نمای منادارتوان خلاصه کرد؟

61-خلاصه کردن کتاب به سبک خود نویسنده چگونه انجام می‌گیرد؟

62-خلاصه کردن یک کتاب به قلم خودمان چگونه انجام می‌گیرد؟

63-اگر بخواهیم داستانی را خلاصه کنیم، چه مواردی را باید ذکر کنیم؟

64-در خلاصه نویسی چه مواردی را می توان حذف کرد؟ (4مورد)

65-اگر بخواهیم یک نوشته ی علمی را خلاصه کنیم، چه چیزهایی را باید بیان کنیم؟

66-یک فعل را چگونه میتوان خلاصه کرد؟

67-عبارت زیر را خلاصه کنید.

 علما و دانشمندان معتقدند، واکنش و عکس العمل والدین در شکل گیری شخصیت کودک مؤثر است.

68-جمله‌ی زیر را با حذف مترادف ها ، خلاصه کنید.

برای نوشتن قصه و داستان می توان از روش ها و راههای مختلف و گوناگونی استفاده کرد.

69-جمله‌ی زیر را با حذف مترادف ها خلاصه کنید.

مطالعه ی زبان به شیوه و روش جدید و تازه و به قصد شناختن خود آن کار ساده و آسانی نیست.

70-به کارگیری نشانه های خطی مثل حرکات در چه صورتی الزامی است؟ مثال بزنید.